Η ιστορία του αγάλματος του Στάλιν: Από την ανέγερση στην αποκαθήλωση

Οι αρχές της Γεωργίας αποκαθήλωσαν την προηγούμενη βδομάδα άγαλμα του Ιωσήφ Στάλιν από την κεντρική πλατεία της πόλης Γκόρ. Το Γκόρι είναι η γενέτειρα του Ιωσήφ Βισαριόνοβιτς Τζουγκασβίλι, που έμεινε στην ιστορία με το όνομα Στάλιν (ατσαλένιος).
Η επιχείρηση αποκαθήλωσης του μοναδικού, σε όλη την πρώην Σοβιετική Ένωση, αγάλματος του αμφιλεγόμενου ηγέτη από την κεντρική πλατεία της πόλης, που στήθηκε με άκρα μυστικότητα, ξεκίνησε νύχτα και είχε ολοκληρωθεί πριν από το ξημέρωμα.

«Οι κάτοικοι της πόλης έχουν χωριστεί σε δύο "στρατόπεδα", μετά τη μυστική αποκαθήλωση του αγάλματος του Στάλιν και δεν αποκλείεται να
υπάρξει και διαδήλωση», δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, από την Τιφλίδα, ο ομογενής Πλάτων Μιτιτανίδης, πρώην πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας του Γκόρι.

«Όπως ανακοίνωσε, ο υπουργός Πολιτισμού, Νίκα Ρουρούα, το άγαλμα του "φοβερού δικτάτορα", όπως τον αποκάλεσε, θα μεταφερθεί έξω από το μουσείο του Στάλιν, που επίσης σχεδιάζουν να αλλάξουν. Εκεί, όπως είπε ο κ. Ρουρούα, θα υπάρξει ειδικό τμήμα για τα εκατομμύρια θύματα των Σταλινικών διώξεων», μας ανέφερε ο κ. Μιτιτανίδης.

Στην πλατεία του Γκόρι, των 68.000 κατοίκων, στη θέση του αγάλματος του Στάλιν θα στηθεί μνημείο των θυμάτων του «πολέμου» της Γεωργίας με τη Ρωσία, το 2008.

Με αίμα υπερασπίστηκαν το άγαλμα οι Γεωργιανοί το 1956

Το επιβλητικό μπρούτζινο άγαλμα, ύψους 6 μέτρων, τοποθετημένο πάνω σε μια πελώρια μαρμάρινη βάση, ήταν έργο των Γεωργιανών γλυπτών Νικανίτζε και Ματσαμπέλι και στήθηκε το 1952 στο σημείο που το φιλοξενούσε μέχρι σήμερα. Μετά το θάνατο του Στάλιν, το 1953, επιχειρήθηκε, ανεπιτυχώς, κάποιες φορές η αποκαθήλωση του αγάλματος. Μία απ' αυτές ήταν το 1956, όταν γενικός γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος της ΕΣΣΔ ήταν ο Νικήτα Χρουστσόφ.

«Χύθηκε αίμα τότε, καθώς ο κόσμος, σύσσωμος, υπεραμύνθηκε του αγάλματος του Στάλιν», θυμάται ο Πλάτων Μιτιτανίδης και προσθέτει: «Στην πόλη τότε συγκεντρώθηκε σύσσωμος ο πληθυσμός του Γκόρι, αλλά και από την Τιφλίδα και πολλές άλλες πόλεις της Γεωργίας, που ήρθε αντιμέτωπος με τανκς και ένοπλους φαντάρους, που έριχναν στο "ψαχνό"».

Υπήρξαν πολλά ανθρώπινα θύματα, τότε, το άγαλμα όμως παρέμεινε στη θέση του, για να θυμίζει σε όλους τον άνθρωπο που διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην ιστορία όχι μόνο της Ρωσίας, αλλά και της Ευρώπης. Άλλη μια απόπειρα αποκαθήλωσης του αγάλματος είχε γίνει και τη δεκαετία του ΄70.



Μεταξύ ανθρώπου και Θεού



Το μουσείο Στάλιν, πλάι στο πατρικό σπίτι του, ιδρύθηκε το 1952, αρχικά ως Μουσείο της Επανάστασης, ενώ μετά το θάνατο του, στις 5 Μαρτίου 1953, πήρε το όνομά του.

Ακόμα και σήμερα αποτελεί πόλο έλξης εκατοντάδων επισκεπτών, που έρχονται εκεί απ΄ όλη τη Ρωσία, κάτι που διαπιστώσαμε ιδίοις όμμασι, κατά την επίσκεψή μας στο Γκόρι, στις αρχές Ιουνίου. Με πολύ ενδιαφέρον, μικροί μαθητές, με τους δασκάλους τους, προσέρχονταν για να δουν από κοντά κειμήλια και ντοκουμέντα από τη ζωή του Στάλιν.

Όπως μας είπαν επισκέπτες του μουσείου, παρ΄ όλη την προσπάθεια που καταβάλλεται από την κυβέρνηση να σπιλωθεί το όνομα του Στάλιν, οι Γεωργιανοί και πολύ περισσότερο οι κάτοικοι του Γκόρι, τιμούν την προσφορά του σημαντικότερου ηγέτη του 20ού αιώνα, που νίκησε το φασισμό, και τον τοποθετούν "κάπου μεταξύ ανθρώπου και Θεού". Μας θυμίζουν ότι, όσοι πήγαιναν στο πόλεμο ζητωκραύγαζαν, "Για τον Στάλιν, για την Πατρίδα", αλλά και την άρνησή του να ανταλλάξει το γιο του, απλό φαντάρο, με στρατηγό του Χίτλερ.

Την προσοχή του επισκέπτη τραβά και το θωρακισμένο βαγόνι του Στάλιν, που έχει στηθεί στην αυλή του μουσείου. Μ' αυτό, όπως μας είπαν, ο Στάλιν ταξίδεψε στην περίφημη Διάσκεψη Κορυφής της Τεχεράνης (28 Νοεμβρίου-1 Δεκεμβρίου 1943). Το βαγόνι μεταφέρθηκε στο Γκόρι το 1979 από το Ροστόφ, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 100 χρόνων από τη γέννηση του Στάλιν.

Στο εκθετήριο του μουσείου, μεταξύ των πολλών σουβενίρ-αναμνηστικών με τη μορφή του Στάλιν -σε τιμές όχι και τόσο προσιτές- πωλείται, εμφιαλωμένο, και το αγαπημένο κρασί του Γεωργιανού στην καταγωγή ηγέτη, που ακόμα και σήμερα «μεθάει» κόσμο με τις ιδέες και τα οράματά του.
ΑΠΕ-ΜΠΕ